Alfabet

Esperancki alfabet składa się z 28 liter: a, b, c, ĉ, d, e, f, g, ĝ, h, ĥ, i, j, ĵ, k, l, m, n, o, p, r, s, ŝ, t, u, ŭ, v, z. Litery czytamy, jak w języku polskim, z następującymi różnicami:

• ĉ = cz;
• ĝ = dż;
• ĥ = ch, we współczesnym esperancie litera ĥ prawie zupełnie została zastąpiona prze literę k np.: ĥemio=kemio (chemia);
• ĵ = ż;
• ŝ = sz;
• ŭ = ł, jak u w Europa, auto;
• v = w

Wymowa

Wyrazy czytamy dokładnie tak, jak zostały napisane, wymawiając wszystkie litery np.: ĉambro = [czambro]; seĝo = [sedżo, nie sedźo]; kio = [k-i-o, nie kijo, kjo]; nia = [n-i-a, nie nija].

Akcent

Wyrazy akcentujemy, jak w języku polskim, na przedostatniej sylabie: te-le-fo-no, a-mi-ko, ra-di-o. Wyrazy jednosylabowe akcentujemy na jedynej sylabie: kaj, en.

Przedimek la

Przedimek la, nieodmienny i jeden dla wszystkich rodzajów, przypadków i liczb, wyróżnia konkretny rzeczownik spośród wielu innych.

Seĝo estas en cxambro. – Krzesło (jakieś) jest w pokoju.

La seĝo estas mia. – (To) krzesło jest moje.

Zaimki osobowe

• mi – ja
• vi – ty
• li – on
• ŝi – ona
• ĝi – ono
• ni – my
• vi – wy
• ili – oni

Zaimki dzierżawcze

• mia – mój
• via – twój
• lia – jego
• ŝia – jej
• ĝia – tego
• nia – nasz
• via – wasz
• ilia – ich

Vi używamy zarówno w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej.

Li używamy wyłącznie w stosunku do mężczyzn; ŝi do kobiet; ĝi do przedmiotów i zwierząt.

Zaimki dzierżawcze tworzymy dodając do zaimków końcówkę przemiotnikową -a.

Rzeczownik

Końcówka rzeczowników to -o.

• tablo – stół
• lernanto – uczeń
• patro – ojciec

Liczba mnoga

Liczbę mnogą tworzymy przy pomocy końcówki -j, dodajemy ją do rzeczowników, przymiotników i zaimków dzierżawczych.

• tabloj – stoły
• instruistoj – nauczyciele
• viaj lernantoj – twoi uczniowie

Czasownik

Końcówka czasowników w czasie teraźniejszym to -as.

• mi estas – jestem
• vi estas – jesteś
• li estas – on jest
• ŝi estas – ona jest
• ĝi estas – to jest (dziecko, lalka)
• ni estas – jesteśmy
• vi estas – jesteście
• ili estas – są

• mi sidas – siedzę
• vi sidas – siedzisz
• li sidas – on siedzi
• ŝi sidas – ona siedzi
• ĝi sidas – to siedzi (zwierzę)
• ni sidas – siedzimy
• vi sidas – siedzicie
• ili sidas – siedzą

Bezokolicznik

Końcówka bezokoliczników to -i.

• esti – być
• mangxi – jeść

Ĉu?

• Ĉu – czy
• Ĉu vi laboras? – Czy pracujesz?
• Ĉu vi estas instruisto? – Czy jesteś nauczycielem?

Kiu/Kio

• Kiu – kto, który; Kio – co, czym
• Kiu vi estas? – Kim jesteś? (imię, nazwisko)
• Kio vi estas? – Czym jesteś? (zawód)
• Kiu instruisto sidas? – Który nauczyciel siedzi?

jes/ne

• Jes – Tak; Ne – Nie
• Ĉu la patro estas en la ĉambro? – Czy tata jest w pokoju?
• Jes, la patro estas en la ĉambro – Tak, tata jest w pokoju.
• Ne, la libro ne estas sur la tablo – Nie, książka nie jest na stole.

-ist

zawód:

• instruisto – nauczyciel
• sportisto – sportowiec
• laboristo – pracownik
• esperantisto – esperantysta

-in

rodz. żeński

• patro – ojciec
  • patrino – matka
• lernanto – uczeń
  • lernantino – uczennica
• instruisto – nauczyciel
  • instruistino – nauczycielka