5. Nova aŭto
Tabelwoorden
In Esperanto beginnen de vraagwoorden met ki-, en andere woorden staan er mee in een verhouding. Omdat ze gewoonlijk allemaal samen overzichtelijk in een tabel voorgesteld worden, noemt men ze tabelwoorden.
| Tabelwoorden | vragend: ki- | aanwijzend: ti- | onbepaald: i | allesomvattend: ĉi- | ontkennend: neni- |
|---|---|---|---|---|---|
| Zaak -o | kio – wat | tio – dit, dat | io – iets | ĉio – alles | nenio – niets |
| Persoon -u | kiu – wie | tiu – deze | iu – iemand | ĉiu – iedereen | neniu – niemand |
| Tijdstip -am | kiam – wanneer | tiam – dan | iam – ooit | ĉiam – altijd | neniam – nooit |
| Eigenschap -a | kia – wat voor een | tia – zulke | ia – eender welke soort | ĉia – allerlei, van alle soorten | nenia – generlei, van geen enkele soort |
| Aard & Wijze -el | kiel – hoe | tiel – zo | iel – op een of andere manier | ĉiel – op alle manieren | neniel – op geen enkele manier |
| Hoeveelheid -om | kiom – hoeveel | tiom – zoveel | iom – enkele, iets | ĉiom – alles | neniom – geen enkele hoeveelheid |
| Reden -al | kial – waarom | tial – daarom | ial – om een of andere reden | ĉial – om alle redenen | nenial – om geen enkele reden |
| Bezit -es | kies – wiens | ties – diens | ies – iemands | ĉies – ieders | nenies – niemands |
Ĉi
Ĉi heeft de betekenis "dichterbij".
- tiu – die / ĉi tiu – deze (hier)
- tie – daar / ĉi tie – hier
- tio – dat (daar) / ĉi tio – dit hier
- tien – daarheen / ĉi tien – hierheen
Comparatief, Superlatief
Comparatief = Vergrotende trap:
- pli bona – beter
- pli bone – beter
Superlatief = Overtreffende trap:
- la plej bona – de beste
- plej bone – ten beste
- Karlo estas bona kiel vi. – Karel is goed zoals jij.
- Li estas pli granda ol mia frato. – Hij is groter dan mijn broer.
- Li estas la plej granda el ĉiuj. – Hij is de grootste van allen.
- Stellende trap: alta – hoog
- Vergrotende trap: pli alta (ol ŝi) – hoger (dan zij)
- Overtreffende trap: la plej alta (domo en la urbo) – het hoogste (huis van de stad)
Achtervoegsel -ind
-waard, -waardig:
- aminda – beminnenswaardig
- leginda – lezenswaardig
- vidinda – bezienswaardig
- nedankinde – geen dank (waard), graag gedaan
- bedaŭrinde – helaas, jammer genoeg
Dum
dum - gedurende, terwijl:
- Ne parolu dum la manĝo. – Spreek niet gedurende de maaltijd.
- Ne parolu, dum via patro parolas. – Spreek niet, terwijl uw vader spreekt.
- Dum ŝi estis en la lernejo, li laboris en la ĉambro. – Terwijl zij op school was, werkte hij in de kamer.
Kioma
- Hoe laat is het?/ Welk uur is het? – Kioma horo estas?
