Korelativna tablica

Proučite tablicu korelativa u dodatku i uočite kako je pravilno i logično sastavljena: značenje svake od 45 riječi u tablici može se odrediti iz značenja početnog i završnog dijela. Posebno zapamtite riječi:

• ĉio – sve
• ĉiu – svatko, svaki
• ĉiuj – svi (množina)
• ĉiam – uvijek
• iom – nešto, malo (količinski)

Neke od riječi u tablici mogu dobiti nastavke -j (množina) i -n (akuzativ):

• nastavak -j mogu imati ruječi koje završavaju na -u i -a
• nastavak -n mogu imati riječi koje završavaju na -o, -u, -a i -e

Kio

• kio – što
• kion – što (kao objekt)

Primjer:

• Kio estas tio? Tio estas kuko.
• Kion vi manĝas? Kukon mi manĝas.

Kiu

• Kiu – tko, koji (jednina)
• kiun – koga (jednina)
• kiuj – koji (množina)
• kiujn – koje (množina)

Kia

• Kia – kakav (jednina)
• kian – kakvog (jednina)
• kiaj – kakvi (množina)
• kiajn – kakve (množina)

Primjeri:

• Kia estas la vetero? – Kakvo je vrijeme?
• Kian aŭton vi havas? – Kakav automobil imaš?
• Kiaj estas ŝiaj leteroj? – Kakva su njena pisma?
• Kiajn fotojn vi faris? – Kakve si fotografije snimio?

Kie

• Kie – gdje
• Kien – kamo

Primjeri:

• Kie mi estas? – Gdje sam?
• Kien vi iras? – Kamo ideš?

s prijedlozima

• al kiu – kome
• kun kiu – s kim
• al tiu – tome (čovjeku)
• inter tiuj – među tim (ljudima)

Komparacija pridjeva i priloga

Komparativ se tvori pomoću riječi pli (više):

• pli bona – bolji
• pli granda – veći

Superlativ se tvori pomoću riječi plej (naj...):

• plej bona – najbolji
• plej granda – najveći

Riječ "od" ili "nego" uz komparativ prevodi se sa ol:

• pli bona ol vi – bolji od tebe

Riječ "od" ili "među" uz superlativ prevodi se sa el:

• La plej bona el ĉiuj – najbolji od svih

Kod komparacije (u superlativu) pridjeva uvijek ispred plej dolazi član la.

Pli i plej se koriste i s prilozima. Pravila su ista, osim što se ispred plej ne stavlja la:

• pli rapide – brže
• plej rapide – najbrže

Dum

Dum je riječ koja može biti i prijedlog ("za vrijeme") i veznik ("dok"):

• Li sidas dum la manĝo. – On sjedi za vrijeme jela.
• Ŝi skribas dum li legas. – Ona piše dok on čita.

Ĉi

Riječ ĉi se koristi uz ti-riječi iz korelativne tablice te označava blizinu. Usporedite:

• tiu – onaj / tiu ĉi ili ĉi tiu – ovaj
• tie – tamo / tie ĉi or ĉi tie – ovdje

Sufiks -ind

označava da je nešto vrijedno učiniti:

• aŭskultinda – vrijedno slušanja
• leginda – vrijedno čitanja
• bedaŭrinde – nažalost (doslovno: vrijedno žaljenja)
• nedankinde – "nema na čemu", pristojan odgovor na dankon (doslovno: nije vrijedno zahvaljivanja)

Kioma

Pitanje "Koliko je sati?" prevodi se na esperanto s Kioma horo estas?.