5. Nova aŭto

Tabela zaimków korelatywnych

Przestudiuj tabelę zaimków korelatywnych z załącznika. Zwróć uwagę, że wszystkie zaimki zbudowane są według tego samego schematu, zamiast uczyć się ich na pamięć, naucz się je tworzyć. Szczególnie zapamiętaj poniższe:

  • ĉio – wszystko
  • ĉiu –każdy, każda, każde
  • ĉiuj – wszyscy
  • ĉiam – zawsze
  • iom – trochę

Zaimki z tabeli mogą przyjmować końcówki -j (liczba mnoga) i -n (biernik):

  • końcówka -j może być dołączona do słów kończących się na -u i -a
  • końcówka -n do słów zakończonych na -o, -u, -a i -e:

Kio

  • Kio – co
  • kion – co (w bierniku)

Przykład:

  • Kion vi manĝas? Kukon mi manĝas.

Kiu

  • Kiu – kto (liczba pojedyncza), który
  • kiun – kogo (liczba pojedyncza), którego/którą/które (biernik)
  • kiuj – kto (liczba mnoga), którzy/które
  • kiujn – kogo (liczba mnoga), których (biernik)

Kia

Przykłady:

  • Kia estas la vetero? – Jaka jest pogoda?
  • Kian aŭton vi havas? – Jaki masz samochód?
  • Kiaj estas ŝiaj leteroj? – Jakie są jej listy?
  • Kiajn fotojn vi faris? – Jakie zrobiłeś zdjęcia?

Kie

  • Kie – gdzie
  • Kien – dokąd

Przykłady:

  • Kie mi estas? – Gdzie jestem?
  • Kien vi iras? – Dokąd idziesz?

Z przyimkami

  • Al kiu – do kogo, komu
  • kun kiu – z kim
  • al tiu – temu, do tego
  • inter tiuj – między tymi

Stopniowanie przymiotników

Stopień wyższy przymiotników tworzymy przy pomocy słówka pli (bardziej); a najwyższy przy pomocy słówka plej (najbardziej):

  • bona – dobry
  • pli bona – lepszy
  • plej bona – najlepszy

Inne słówka używane przy porównaniach:

  • kiel – jak
  • ol – niż, od
  • el – z, spośród

  • Forta kiel ĉevalo – Silny jak koń.

  • Pli granda ol vi – Większy od ciebie.
  • La plej bona el ĉiuj – Najlepszy ze wszystkich
  • Marko estas la pli juna frato – Marek jest (tym) młodszym bratem.
  • Li kantas plej bone – On śpiewa najlepiej

Dum

Dum podczas, w czasie, w czasie gdy:

  • Li sidas dum la manĝo. – On siedzi podczas jedzenia.
  • Ŝi skribas dum li legas. – Ona pisze w czasie, gdy czyta.

Ĉi

Ĉi używane przy zaimkach korelatywnych określa bezpośrednią bliskość:

  • tiu – tamten / tiu ĉi lub ĉi tiu – ten
  • tie – tam / tie ĉi lub ĉi tie – tutaj

The suffix -ind

godzien, wart:

  • kredi – wierzyć
  • kredinda – wiarygodny
  • puni – karać
  • puninda – karygodny
  • bedaŭri – żałować
  • bedaŭrinda – pożałowania godny
  • bedaŭrinde – niestety